Annelies is doula: Ze begeleid vrouwen tijdens hun zwangerschap en bevalling. Wat doet ze precies? En wat is de toegevoegde waarde van een doula tijdens dit gehele proces?
Wat is een doula precies?
Een doula is in de kern een geboorte professional die de bevalling begeleidt op een niet-medische manier. De gynaecoloog en verloskundige zijn echt verantwoordelijk voor het medische aspect en ik begeleid zwangeren vooral op het emotionele niveau. We slaan een mooie brug tussen het medische en emotionele aspect van een bevalling. Je merkt bij vrouwen die (medisch) gaan bevallen er toch weinig aandacht is voor het persoonlijke stuk: Hoe gaat het met je? Hoe ga je door de zwangerschap heen? Sommige vrouwen hebben ook echt een bepaalde kwetsbaarheid. Zoals een eerder geboortetrauma of een hele slechte eerdere bevalling en zijn hierdoor op zoek naar extra steun. Dat is wat ik echt bied aan zwangeren. Ik loop een langere periode met ze mee, met steun, coaching, informatie over de bevalling, hoe het lichaam werkt (tijdens de bevalling) en ga een mooi traject aan met de ouders.
Ik begeleid heel veel verschillende soorten bevallingen, maar vooral vrouwen met bijzondere omstandigheden, zoals een medische indicatie. Mijn specialisatie, en dat vind ik ook wel echt het leukste, zijn hoog-risico bevallingen. Dus veel tweelingen bevallingen, VBAC’s (vaginale bevalling na een keizersnede) en stuitbevallingen. Juist in de medische settingen kan ik een groot verschil maken. Omdat ik als doula tijdens de bevalling continuïteit van zorg bied. Waar een verloskundige af en toe eens bij de moeder komt kijken, ben ik er de hele bevalling – van beginnende weeen tot en met twee uur na de bevalling. Ik help de moeder in haar focus te blijven, adem mee tijdens de weeen. Ik begeleid haar de reis van de bevalling door.
Mijn tweede bevalling was ook een hele mooie VBAC bevalling van een baby van maar liefst 5 kilo. En mijn laatste bevalling was een vaginale stuitbevalling. Practice what you preach, dat belichaam ik wel haha.
Ik ben heel erg geïnspireerd na de geboorte van mijn eerste zoon, zo’n tien jaar geleden
Hoe ben je bij het idee gekomen om doula te worden?
Ik ben nu zo’n acht jaar doula. Ik ben heel erg geïnspireerd na de geboorte van mijn eerste zoon, zo’n tien jaar geleden. Ik merkte vooral hoe we bang worden gemaakt en elkaar belasten met verhalen van anderen. Ik had gewoon heel veel vertrouwen in mijn zwangerschap en bevalling. Maar ik merkte toch dat er toch wel heel veel gemedicaliseerd werd op dingen die eigenlijk niet nodig waren. Ik ben mijn natuur gaan volgen en gaan kijken hoe ik graag mijn bevalling wilde en voor me zag. En door daar echt trouw aan te blijven, heeft dat me erg veel zelfvertrouwen gegeven. Ook in het moederschap.
Echt met volle aandacht een vrouw door haar hele bevalling heen zien gaan
Hoe zag je weg naar doula eruit?
Ik ben heel breed opgeleid. Ik ben heel leergierg en houd van zelfontwikkeling. Maar het meeste heb ik echt in de praktijk geleerd. De afgelopen jaren heb ik ongeveer 4-6 bevallingen per maand begeleid en dat is dan case load, dus echt 1 op 1 zorg voor de zwangere. Het was learning on the job. Echt met volle aandacht een vrouw door haar hele bevalling heen zien gaan; hoe de weeën toenemen, hoe de bevalling vordert, maar ook als er bijzonderheden zijn. Zo heb ik bij al die vrouwen het natuurlijke proces van de bevalling mogen zien. Dat heeft mijn heel veel kennis en ervaring gegeven.
In 2017 heb ik de eerste maternal assisted keizersnede in Nederland geïntroduceerd met een fantsatische gyneacoloog in Utrecht. De moeder had een groot trauma bij haar eerste kindje en wilde heel graag in bad bevallen. Ze had mij ingehuurd en uiteindelijk in week 34 zei ze dat ze niet durfde. Haar trauma was nog zo groot, ondanks dat we er al heel veel aandacht en liefde aan hadden besteed. Ze koos voor een keizersnede en toen zei ik: “Oke, maar dan gaan we er wel een feestje van maken!” De moeder heeft toen zelf de baby uit de buik getild tijdens de keizersnede.
De hele zwangerschap loop ik naast de moeder mee
In welke fases is een doula betrokken?
De hele zwangerschap loop ik naast de moeder mee. De hele bevalling ben ik er ook bij. Dus echt van het begin tot het einde. Dus of de bevalling nou 10 uur, 20 uur of 30 uur duurt; ik ben er. Het is misschien heel moeilijk om over te brengen, maar het is zo’n mooi proces. Moeders boeken mij al als de een zwangerschapstest hebben gedaan. Ik loop vaak zo’n 7,5 maand mee. Dan heb je elkaar heel goed leren kennen. Echt een heel mooi intens en waardevol proces. Vrouwen die op zoek zijn naar rust en de zwangerschap heel bewust willen beleven.
Mijn bevallingen kenmerken zich door heel veel rust en echt de tijd durven nemen
Wat is is verschil tussen een doula en een verloskundige of partner?
Een verloskundige is echt gefocust op het medische stuk en daar verantwoordelijk voor. 40 jaar geleden hadden vrouwen nog echt die 1 op 1 zorg,, een vroedvrouw aan je zijde. Tegenwoordig hebben verloskundigenpraktijken veel a terme zwangeren per maand en veel minder tijd voor zwangeren (die extra steun wensen).
Partners zijn vooraf soms nog wat sceptisch vooraf: “Wat komt zij doen dan?” Maar na de bavlling vliegen ze me om de nek en zijn ze no dankbaar en blij, omdat ze vaak al een eerder trauma hebben meegemaakt en dan het verschil zien.
Mijn bevallingen kenmerken zich door heel veel rust en echt de tijd durven nemen, zodat de vrouw op haar eigen kracht en in haar eigen focus kan bevallen en ze ze zich op hun aller sterkst voelen. Veel vrouwen bevallen bij mij ook in bad.
Daardoor heb je een veel krachtigere start in het moederschap
Wat is het positieve effect van een doula?
Er is wetenschappelijk onderzoek naar gedaan naar alle positieve effecten. Als ik kijk naar mijn cijfers, dat is echt ongekend. Als je kijkt naar verloskundige praktijken, die hebben soms 70-80% pijnstillingsverzoeken, dat is echt ongekend hoog. Ik denk dat het grootste gedeelte van mijn bevallingen gebeurt zonder pijnstilling. En waarom? Omdat er iemand is die met hen blijft, met ze mee ademt, iemand die je erbij houdt wanneer je in paniek dreigt te raken, je angsten en kracht kent, iemand die er helemaal voor jou is, en dat maakt zo’n verschil in beleving. Dat je het alleen moet doen of zoveel steun hebt. Je gaat momenten in de bevalling tegenkomen dat je in paniek raakt en het te intens is en vrouwen op dat moment pijnstilling willen. Ik kan vrouwen dan in die focus houden.
Daardoor heb je een veel krachtigere start in het moederschap. Als je een goede bevalling hebt, maak je een veel stevigere start. Vrouwen geven vaker borstvoeding, houden dat langer vol, durven veel beter op hun intuïtie te vertrouwen en eigen keuzes te maken en zitten veel lekkerder in hun vel. Ik weet ook wat de impact is van een slechte beval ervaring. Dat neem je de rest van je leven met je mee en heeft veel verwerking nodig. Het is zo belangrijk dat we inzetten op een goede bevalervaring.
Ik zeg wel eens dat mensen eigenlijk eens als vlieg op de muur mee zouden moeten kunnen kijken. Zorgverleners komen ook weleens binnen en zeggen dan: “Wauw, wat is het hier rustig!” Dat is echt fantastisch en inspireert hen ook weer heel erg.
Er komt een baby en dat is zo bijzonder om dat te mogen bijstaan
In hoeverre kan een doula de zwangere bijstaan tijdens een keizersnede?
Ja, ik begeleid ook moeders tijdens een keizersnede. Dat zijn vooral moeders die echt een verhaal hebben, bijvoorbeeld seksueel misbruik of eerder trauma. Dan heb ik vaak al de hele zwangerschap begeleid en gaan we samen naar de operatiekamer en maken we er een mooie ervaring van. Ook op de OK ben ik juist van meerwaarde, omdat het medische personeel gefocust is op die keizersnede en ik de moeder begeleid. Ook maak ik foto’s en filmpjes. We maken er van begin tot eind echt een soort feestje van. Ook als je om wat voor reden dan ook een keizersnede wenst of geïndiceerd is, is het zo belangrijk om er een mooie ervaring van te maken. Door bijvoorbeeld moeders geassisteerde keizersnedes, maar ook gentle sectio’s.
Ik vind beiden mooi; zowel een vaginale bevalling begeleidingen als een keizersnede. Er komt een baby en dat is zo bijzonder om dat te mogen bijstaan.
Door het stuk persoonlijke zorg te combineren met het stuk medische zorg, voelen vrouwen zich veel meer gezien en gehoord
Heb je wel eens vooroordelen gehoord over doela’s?
Ja, doula’s krijgen soms wel eens het oordeel dat ze zweverig zijn of dat ze zich bemoeien met medisch beleid. Ik herken me daar niet in. Ik ben een enorme verbinder en samenwerker. In samenwerking met de tweedelijns zorg (ziekenhuis) heb ik zoveel moois gedaan. Door het stuk persoonlijke zorg te combineren met het stuk medische zorg, voelen vrouwen zich veel meer gezien en gehoord. Op het moment dat je best kwetsbaar bent en er veel gaat veranderen in je leven is het het aller belangrijkste dat je fijne mensen aan je zijde hebt en naar je luisteren en jou en de baby de beste zorg bieden.
Je bent zelf ook moeder van drie kinderen. Heb je zelf ook een doula gehad?
Klopt, ik ben moeder van drie zoons (9jr, 4jr, 6mnd). Ik krijg die vraag altijd, haha. Ik ben een enorm ervaren doula en dat maakte het voor mij lastig om een doula te vinden op soortgelijk niveau. Ik heb natuurlijk veel gezien en meegmaakt en ben toch ook een beetje eigenwijs. Dus ik had een verloskundige en zij was ook mijn doula. Dat was een verloskundige met veel ervaring, ze had al meer dan 3.000 bevallingen begeleid en is al meer dan 25 jaar verloskundige. Zij begeleidde me caseload, dus ook echt 1 op 1. Dan heb je je hele zwangerschap en bevalling dezelfde verloskundige; dat was echt mijn wens. Ik ken eigenlijk niemand die meer kennis heeft dan zij. Zij hoorde mij ook echt in mijn wensen. Dat zie je ook vaak; verloskundige die caseload werken en dan ook de doula functie uitoefenen.
