Anne is ambulant verpleegkundige in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ). Daar ondersteunt ze mensen met een verslaving. Wat houdt dat precies in? En waarom heeft ze hiervoor gekozen?
Wat houdt de functie van ambulant verpleegkundige precies in?
Als ambulant (senior) verpleegkundige, werk ik op de poli in de verslavingspsychiatrie. Ik ondersteun drie dagen in de week, tijdens kantooruren, patiënten die vastlopen in hun leven, doordat er sprake is van verslaving (van uiteenlopende middelen) en onderliggende psychiatrische problematiek. Ik ondersteun doormiddel van individuele gesprekken en groepsbehandelingen.
En hoe verloopt zo’n gesprek? Bespreken jullie dan bijvoorbeeld welke factoren of situaties triggerend kunnen zijn voor een terugval en hoe ze zo’n situatie kunnen voorkomen of in zo’n situatie moeten handelen?
Door middel van gesprekstechnieken en behandelvormen maak ik hen duidelijk welke (intrinsieke en extrinsieke) factoren inderdaad triggers zijn. Ook leer ik ze wat ze op dat moment kunnen doen. Ook probeer ik hen van te voren bewust te laten worden van de risicomomenten, waardoor ze het al zo goed mogelijk voor kunnen zijn.
Hoe ben je ambulant verpleegkundige geworden?
Voorheen werkte ik als begeleider en verpleegkundige in de verstandelijk gehandicaptenzorg op diverse woongroepen en in een FACT-team. Hier kwam ik al in aanraking met problematisch middelengebruik door de cliënten. Het trok mijn aandacht, wilde er meer over weten en begon er meer over te lezen en informatie te verzamelen. Ik heb toen nog een jaar als Verpleegkundig Specialist in opleiding, bij mijn huidige werkgever, gewerkt. Maar de combinatie van de Corona lockdowns, de opleiding, de plek en het gezin ging niet meer. Maar ook op deze afdeling kwam ik vaak in aanraking met middelenproblematiek. Toen ik dus stopte met de opleiding en ik een vacature zag als verpleegkundige op de poli van de verslavingspsychiatrie, hoefde ik niet lang na te denken.
Hoewel er veel protocollair vastgelegd ligt, is geen enkele patiënt hetzelfde en creëer je de vorm die het beste bij diegene past
Waarom heb je gekozen om als ambulant verpleegkundige te werken?
De combinatie van de diverse psychiatrische problematieken zorgt ervoor dat geen enkele dag hetzelfde is. De invulling van de gesprekken sluit ik aan op de behoeften van de patiënt. En ik vind het leuk dat ik hier samen met de rest van het (fijne) team over na kan denken om de best passende manier te kunnen vinden voor elke patiënt. Hoewel er veel protocollair vastgelegd ligt, is geen enkele patiënt hetzelfde en creëer je de vorm die het best bij diegene past. Daarnaast zijn de kantoortijden goed te combineren met mijn gezin.
En waarom in de GGZ?
In het verleden heb ik in het ziekenhuis gewerkt. Maar ik kwam door stages erachter dat mijn hart toch meer in de GGZ ligt. De verpleegtechnische vaardigheden vond ik altijd erg leuk om te doen, maar zorgden er niet voor dat mijn ogen gingen stralen.
Ik kan er veel van mijn ervaring in kwijt, maar ook nog veel leren
Hoe lang werk je nu als ambulant verpleegkundige in de GGZ en hoe bevalt het?
Ik werk nu bijna een jaar in de verslavingspsychiatrie, het bevalt goed. Ik kan er veel van mijn ervaring in kwijt, maar ook nog veel leren. Ik ontwikkel er nieuwe vaardigheden zoals de groepsbehandelingen. Ik vind het leuk me te kunnen blijven ontwikkelen.
Wat voor patienten en problemen kom je tegen in je werk?
Zoals gezegd kom ik patiënten met diverse psychiatrische problematieken. Als gemeenschappelijke factor hebben ze gemeen dat ze hun problemen (maatschappelijk, psychisch en lichamelijk) proberen te vermijden door een verslavingsmiddel. Hierin lopen ze vast. Dit kunnen jongvolwassenen, maar ook volwassenen zijn.
Ik geef groepsbehandelingen, heb diverse overleggen met collega’s of huisartsen, doe intakes en neem screenings af
Als ambulant verpleegkundige is elke dag anders, maar hoe ziet een gemiddelde werkdag er voor jou uit?
We beginnen nu in deze coronatijd met een digitaal overleg waarin we juist de collega’s kunnen spreken. Een groot deel van onze werktijd werken we nu thuis en het nadeel is toch wel dat het contact met je collega’s lastiger te onderhouden is. Hierna staan verspreid over de dag momenten ingepland met patiënten (en eventueel hun netwerk), dit kan beeldbellend of, als ik mijn kantoordag heb, ook face to face zijn. Ik geef groepsbehandelingen, heb diverse overleggen met collega’s van mijn eigen of een andere afdeling of huisartsen, doe intakes en neem screenings af.
En hoe lang is een client gemiddeld in behandeling? En waar bestaat zo’n behandeling dan uit?
Een cliënt is afhankelijk van de ernst van de verslaving 3 maanden tot 2 jaar in behandeling. En helaas is een verslaving erg moeilijk om vanaf te komen, mensen hebben vaak meerdere behandeltrajecten nodig om er vanaf te komen. Maar elk traject leren ze iets nieuws bij, waar ze eerder soms nog niet voor open stonden om te kunnen leren. Stapje voor stapje komen ze uiteindelijk tot hun doel, abstinentie.
Naast ambulant verpleegkundigen zijn er ook andere mensen in het team (die helpen met de behandelingen). Aan welke functie’s moet ik dan denken?
In ons ambulante team werkt een psychiater, GZ-psycholoog, psycholoog, systeemtherapie, PMT-therapeut, creatief therapeut, verpleegkundig specialist, ervaringsdeskundige, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen en senior verpleegkundigen.
Wat is precies het verschil tussen jou, als ambulant verpleegkundige en bijvoorbeeld een psycholoog?
Er zit wel wat overlap tussen de diverse functies, zo geven we allemaal groepsbehandelingen (vaak met 2 personen). De nazorggroep wordt bijvoorbeeld door een senior verpleegkundige en de ervaringsdeskundige gegeven. De een vertelt de informatie vanuit de theorie, de ander vanuit de ervaring van hem en zijn naasten.De psycholoog is bij ons, samen met de GZ-psycholoog meer bezig met screenen en diagnostiek. De psychiater, GZ-psychloog en verpleegkundig specialist zijn regiebehandelaar. Zij zijn naast hun eigen expertise, bijvoorbeeld op het gebied van medicatie, diagnostiek en het signaleren van de hulpvragen op de diverse levensgebieden, degenen die de coördinatie hebben met betrekking tot het zorgplan en beslissen welke behandeling we gaan starten en of we er anderen afdelingen bij nodig hebben.
De kunst is dat ze zelf ook de hoop blijven behouden en niet opgeven
Het lijkt me lastig als je een client hebt die verslaafd is, maar wel wil stoppen, maar waar het niet lukt. Hoe ga je daarmee om?
Dat kan ook met vlagen best frustrerend zijn. Aan de andere kant is dat ook wat het leuk maakt, elke keer kun je ze weer iets nieuws leren, dat maakt het leuk. En elke keer is het weer een stapje dichter bij de oplossing. De kunst is dat ze zelf ook de hoop blijven behouden en niet opgeven.
En zo kan ik me ook voorstellen dat je ook clienten hebt, die misschien niet willen stoppen, maar wel moeten stoppen. Hoe ga je daar mee om?
Daar komen we vaak al achter bij een intakegesprek. We leggen uit wat de gevolgen zijn van gebruik en geven zoveel mogelijk adviezen mee. We verwijzen dan weer terug naar de verwijzer (vaak de huisarts) en benoemen dat ze als ze dat willen, op een later moment weer welkom zijn. Het is dan hun moment nog niet.
Heb je ook clienten die gedwongen opgenomen zijn? Of zijn het allemaal clienten die vrijwillig geholpen willen worden?
Bij ambulant zijn het sowieso alleen maar mensen die vrijwillig hulp zoeken. Al worden ze soms wel doorverwezen naar ons en vinden ze het toch best heftig om naar verslavingspsychiatrie te moeten als ze bijvoorbeeld van hun angsten af willen. Er is dan sprake van best veel middelengebruik. Om aan hun angsten te werken zullen ze eerst aan hun middelengebruik moeten werken. Anders werkt de behandeling niet. Soms blijkt dan dat hun middelengebruik hun angsten heeft versterkt en dat een behandeling voor hun angsten daarna niet of nauwelijks nodig is. Zo kan het ook voor andere diagnoses werken. Voor de kliniek geldt het eigenlijk ook bijna altijd dat ze vrijwillig zijn opgenomen. Behandeling gaat anders eigenlijk niet werken. Incidenteel wordt er iemand gedwongen opgenomen naar dat is dan alleen detoxen en verder niet.
Het is een soort snelkookpan waarin ze veel leren van elkaar en leren omgaan met al hun emoties
En hoe ziet een dag van een client er ongeveer uit?
Voor een ambulante client geldt het gewoon dat ze hun dag invullen met werk, huishouden, vrijwilligerswerk oid zoals ieder ander. En zo nu en dan hebben ze een afspraak met hun behandelaar zoals een ander voor controle naar hun oogarts (bv) gaat.
In de kliniek wordt er veel gewerkt aan de diverse behandelingen, dagstructuur en inzicht krijgen in de balans tussen in- en ontspanning. Het is een soort snelkookpan waarin ze veel leren van elkaar en leren omgaan met al hun emoties die ze in een zeer korte tijd daar tegen komen.
