Lobke Faasen is diëtist en spreker. Op jonge leeftijd verdiepte ze zich al in (gezonde) voeding, wat leidde tot de opleiding voeding en diëtiek. In haar werk valt haar op dat er nog altijd veel dierlijke producten worden geadviseerd, terwijl plantaardige voeding een positief effect heeft op de gezondheid, dierenwelzijn en het klimaat. Ze wil daarom diëtisten en andere zorgverleners uitnodigen om zich te verdiepen in plantaardige voeding.
Een gezonde toekomst is plantaardig
Al sinds mijn veertiende eet ik vegetarisch. Toen al was ik mezelf veel aan het verdiepen in gezonde voeding en had ik super veel vragen over wat ik precies consumeerde. In die zoektocht naar wat gezonde voeding nou precies inhield, kwam ik er ook beetje bij beetje achter hoe we omgaan met dieren in de bioindustrie en hoeveel het consumeren van vlees vraagt van de planeet. Stoppen met het eten van vlees was al snel een hele logische keus.
Die fascinatie voor voeding groeide en groeide, en de volgende logische keus was dan ook de studie tot diëtist. In 2016 studeerde ik af bij de opleiding voeding en diëtetiek. Nooit heb ik spijt gehad van die keuze. Ik vind het een fantastisch vak! Maar hoe langer ik nu werk als diëtist, hoe meer ik mij er over verbaas dat we nog altijd actief zoveel dierlijke producten adviseren en niet meer inzetten op plantaardig.
Wie plantaardig eet, heeft een lager risico op diverse gezondheidsproblemen
Plantaardig eten is gezonder
De Academy of Nutrition and dietetics, ’s werelds grootste diëtistenorganisatie, vat het in hun position statement prachtig samen. Wie plantaardig eet, heeft een lager risico op diverse gezondheidsproblemen, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes type 2, een hoge bloeddruk, bepaalde soorten kanker en obesitas. Mensen die plantaardig eten, krijgen namelijk meer vezels en fytonutriënten binnen, die te vinden zijn in groenten, fruit, volkoren granen, peulvruchten, sojaproducten, noten en zaden. Tegelijkertijd is een plantaardig dieet rijk aan vitaminen en mineralen, arm aan verzadigd vet en bevat het geen cholesterol. Deze kenmerken van een plantaardig dieet leiden tot betere cholesterolwaarden en een betere glucoseregulatie, die beiden bijdragen aan een lager risico op chronische ziekten (Academy of Nutrition and Dietetics).
Plantaardig eten is super urgent
Maar die andere grote gezondheidsdreiging is misschien nog wel urgenter. Want alhoewel de zorg al aardig vastloopt en artsen schreeuwen om meer preventie om de leefstijlziekten in toom te houden, zweeft er een nog grotere dreiging boven ons hoofd, namelijk de effecten van klimaatverandering. Van de sterfgevallen door hitte in Nederland kan nu al 31 procent worden toegeschreven aan klimaatverandering, wat neerkomt op bijna 250 sterfgevallen per jaar (RIVM).
Ook de vele bosbranden die deze zomer Europa teisteren zijn deels te wijten aan klimaatverandering. Andere consequenties zijn bijvoorbeeld meer hart- en vaatziekten, ziekten die worden overgedragen door muggen, teken of andere kleine beestjes en meer allergieën en luchtwegklachten doordat het pollenseizoen langer en intenser is (NTVG).
En dan zijn er nog de meer indirecte effecten die klimaatverandering kan hebben op onze gezondheid, zoals bijvoorbeeld de verwachte toestroom aan klimaatvluchtelingen en de effecten van voedselschaarste doordat de opwarming van de aarde het op den duur niet meer toelaat om bepaalde gewassen te verbouwen.
De opwarming van de aarde is natuurlijk toe te schrijven aan diverse sectoren, zoals de luchtvaart en de industrie. Maar het is ontegenzeglijk dat de overconsumptie aan dierlijke eiwitten een enorme bijdrage doet aan het probleem. De productie van dierlijke eiwitten vraagt heel veel van de planeet in termen van een enorme emissie uitstoot. Maar ook voor andere duurzaamheidsproblematiek zet de gezondheid van de planeet onder druk zoals een verlies aan biodiversiteit door ontbossing en vermesting, een vele malen hoger verbruik van natuurlijke bronnen zoals water en heel veel verspilling omdat je 40 tot wel 96 procent van je eiwit verliest wanneer je eerst plantaardig materiaal geeft aan een dier om vervolgens het vlees, de zuivel of de eieren op te eten (Sephon et al, 2018).
Bij een wereldwijde transitie naar een plantaardig voedselsysteem, zou bovendien een grondgebied ter grootte van het continent Afrika niet langer nodig zijn voor de voedselproductie (Oxford University). Deze hoeveelheid land zou kunnen worden teruggeven aan de natuur waardoor bomen weer emissies kunnen opslaan en biodiversiteit terug kan komen.
De Academy of Nutrition and dietetics onderschrijft in hun position statement dat een op de juiste manier samengesteld plantaardig dieet gezond en volwaardig is voor mensen in alle levensfasen
De rol van de zorg in de voedseltransitie
Sinds 1950 is de vleesconsumptie in Nederland verdubbeld. Aangezien voeding zo’n grote rol speelt in de factoren die zowel direct als indirect van impact zijn op onze gezondheid, heeft juist de zorg die gaat over onze gezondheid een voorbeeldfunctie in de eiwittransitie. De Nederlandse overheid heeft door het klimaatakkoord van Parijs te ondertekenen bovendien afgesproken dat in 2030 nog maximaal 40 procent van de calorieën mag komen uit dierlijke bronnen en minimaal 60 procent moet komen uit plantaardige bronnen. Op dit moment is de verhouding precies andersom en halen Nederlanders iets meer dan 60 procent van hun eiwit uit vlees, zuivel en ei (Voedingscentrum).
De Academy of Nutrition and dietetics onderschrijft in hun position statement dat een op de juiste manier samengesteld plantaardig dieet gezond en volwaardig is voor mensen in alle levensfasen, inclusief zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, kinderen, ouderen en atleten. In 2021 kwam ik daarom met Armanda Govers en een groep diëtisten met de Schijf for Life: een voedselvoorlichtingsmodel wat Nederland voorziet van een voedingsadvies dat aansluit op de klimaat-, milieu-, en gezondheidsdoelen. Hiermee wilden we laten zien dat een plantaardig dieet gezond en volwaardig is en hoe zo’n voedingspatroon er dan precies uitziet.
Mijn oproep aan diëtisten, artsen en andere zorgprofessionals
Alhoewel er langzaam beweging is en het besef groeit dat ook de zorg veranderingen zal moeten doorvoeren, blijft het nog steken in de uitvoering. Bovendien is het meerendeel van de zorgprofessionals zich helaas nog niet bewust genoeg van het feit hoe urgent het is dat we massaal minder dierlijke eiwitten gaan consumeren en dus ook adviseren. Een plantaardig dieet wordt bovendien nog veelvuldig beschouwd als een voedingspatroon vol tekorten. Compleet onterecht, het is juist een voedingspatroon vol verrijkingen en doorgaan op de huidige manier de weg naar ellende. Op een ongezonde planeet is namelijk niemand gezond.
Juist die zorgverlener wil ik dan ook uitnodigen zich meer te verdiepen in de kansen die meer plantaardige voeding op ons bord ons biedt om de zorg te ontlasten. Ik als diëtist heb geleerd om evidence based te werk te gaan en de wetenschappelijke consensus te volgen. Juist om die reden kan ik niet anders dan me sterk te maken voor meer plantaardige voeding in de zorg. Dat is geen kwestie van een klimaatdrammer of een vegangelist zijn, maar pure harde wetenschap.
Lobke verzorgt nascholing voor zorgprofessionals over volwaardig plantaardig eten. Deze is voor diëtisten geaccrediteerd met 5 punten. Je kunt je hier aanmelden voor de eerstvolgende editie in oktober.
Je kan Lobke volgen op haar Instagram!
