Nadat ze in de thuiszorg mee was gegaan met een cliënt naar de dialyse, was ze gelijk geïnteresseerd. Na een aantal jaar gewerkt te hebben in de zorg, wilde ze zich verder ontwikkelen. Ze keek naar vacatures in het ziekenhuis bij haar in de buurt, en alsof het zo had moeten zijn kwam ze de vacature ‘dialyseverpleegkundige in opleiding’ tegen!
Je bent in opleiding tot dialyseverpleegkundige, een specialisatie die misschien niet zo bekend is. Waarom heb je voor deze specialisatie gekozen?
Ik vind het bij de dialyse erg leuk dat je een band kan opbouwen met de patiënt, dit omdat de patiënt vaak wel drie á vier keer per week komt. Op de verpleegafdeling bouw je ook wel een band op met sommige patiënten, maar niet zo sterk als op de dialyse. Daarbij vind ik de werking van de nieren onwijs interessant. Meestal denken mensen vooral bij de nieren aan het filteren van afvalstoffen, maar ze doen zoveel meer en dat maakt het soms ook erg complex.
Hoe ben je op de dialyse afdeling terechtgekomen? En wat trekt je zo aan dit specialisme/ de patiëntengroep en aandoeningen die je ziet?
Ik werkte eerst als verpleegkundige op een gesloten afdeling voor mensen met dementie. Een paar jaar geleden, toen ik in de thuiszorg werkzaam was als verzorgende IG, ging ik met een cliënt mee naar de dialyse. Dit vond ik gelijk erg interessant, ook omdat je technisch bezig bent met de dialysemachine. Een aantal jaar later wilde ik graag mezelf als verpleegkundige verder specialiseren, waarbij dialyse nog steeds in mijn gedachten rondging. Ik ging bij het ziekenhuis dichtbij mijn huis kijken naar vacatures en zag de vacature ‘dialyseverpleegkundige in opleiding’. Het leek alsof het zo moest zijn en ik heb gelijk een meeloop dag aangevraagd. Na één dag mee te hebben gelopen, wist ik het zeker en heb ik gelijk gesolliciteerd, kort daarna werd ik aangenomen!
Ik vind het nauwe contact met de patiënten erg fijn en merk daarbij dat ik snel een band met de patiënten opbouw. Daarbij is geen één dialyse hetzelfde en ben je soms gedurende de dialyse continu bezig met het bijstellen van de behandeling om het voor de patiënt zo comfortabel mogelijk te maken, maar ook een zo efficiënt mogelijke dialyse te verrichten.
Je staat continu aan, echter wordt er vaak gezegd wanneer ik vertel aan mensen dat ik op de dialyse werk: “Oh maar is dat niet eentonig? Je sluit iemand aan de machine en na een aantal uur weer af en dat is het toch?” Nou dat is het dus zeker niet!
Hoe lang duurt de specialisatie? En wat leer je in de opleiding?
De opleiding duurt 15 maanden. Ik ben vanaf maart 2023 gestart met de opleiding.
Ik vind het heel leerzaam en erg leuk! Daarnaast vind ik het ook super leuk dat ik de kennis die ik in de praktijk opdoe mee kan nemen naar de lessen en anders om.
Bij mijn opleiding werken we met 4 EPA’S:
EPA 1: chronische stabiele hemodialyse.
EPA 2: chronische hemodialyse in alle fasen van complexiteit.
EPA 3: Peritoneaal dialyse.
EPA 4: Acute dialyse.
Daarbij oefen je in het begin van de opleiding met het klinisch redeneren volgens de zes stappen van Mark Bakker. Aan het einde van de opleiding moet je namelijk een eind acute casus presenteren volgens deze zes stappen. Daarbij is het klinisch redeneren tijdens een dialysebehandeling ook super belangrijk om de behandeling zo efficiënt en prettig mogelijk uit te voeren voor de patiënt.
Ook krijg je natuurlijk de anatomie en fysiologie van de nieren, de basisprincipes van de dialyse, zuur-base evenwicht en dialyse techniek en nog veel meer.
Het is jouw verantwoordelijkheid dat de dialysebehandeling van de patiënt zo efficiënt en comfortabel mogelijk loopt
Wat zijn je verantwoordelijkheden en taken als dialyseverpleegkundige ten opzichte van een algemeen verpleegkundige?
Het is jouw verantwoordelijkheid dat de dialysebehandeling van de patiënt zo efficiënt en comfortabel mogelijk loopt. Daarbij is het belangrijk om jouw bevindingen met de nefroloog te communiceren en daarbij ook met andere disciplines. Hierop volgen er vervolgacties wat jij vaak als dialyseverpleegkundige uitvoert. Daarnaast heeft elke dialyseverpleegkundige een aantal patiënten onder zich waar hij/zij bepaalde dingen voor regelt, ook wel evv’er genoemd.
Bijvoorbeeld één keer per maand de Kt/V berekenen, dit zegt iets over de adequaatheid van de dialyse. Maar ook regel je bijvoorbeeld wanneer de patient op vakantie gaat en daar gaat dialyseren.
Daarnaast bereidt de evv’er ook de MDO’s (multidisciplinair overleg) voor over zijn/haar patiënten.
Het verschil tussen een algemeen verpleegkundige en dialyseverpleegkundige is vooral dat alleen de dialyseverpleegkundige een dialysebehandeling mag uitvoeren omdat hij/zij over de juiste kennis beschikt. Echter kan een algemeen verpleegkundige wel een cursus volgen om peritoneaal dialyse uit te voeren.
Daarnaast wordt peritoneaal dialyse voornamelijk thuis uitgevoerd, waarbij de thuiszorg de behandeling soms uitvoert. Dit kan zowel een verzorgende IG als een verpleegkundige zijn.
Door middel van dialyse worden afvalstoffen uit het bloed gefilterd bij mensen waarbij de nieren niet (goed) functioneren. Aan wat voor patiënten en ziektebeelden moet je dan denken?
Een aantal ziektebeelden waar je aan kan denken, zijn bijvoorbeeld:
– Cystenieren
– Diabetische Nefropathie
– Acute tubulusnecrose
– Nefrosclerose
– Nefrotisch syndroom
En zo zijn er nog meer ziektebeelden. De leeftijd van deze patiënten kan verschillen van jong tot oud.
Gemiddeld komen patiënten 3 á 4 keer per week op de dialyse waarbij ze dan gemiddeld 3 uur dialyseren
Hoe gaat een dialyse in zijn werk?
Elke dialyseverpleegkundige krijgt zo’n 3 patiënten. Van deze patiënten lees je de rapportage; je leest hoe de dialysebehandelingen zijn gegaan en of er nog extra handelingen uitgevoerd moeten worden.
Als je dit hebt gedaan, bouw je de dialysemachine op, leg je de medicatie klaar, zorg je dat de naalden klaarliggen, als de patiënt een katheter heeft zorg je voor de juiste materialen hiervoor en je controleert of alle gegevens op de machine juist zijn. Dit doe je voordat de patiënt komt.
Als de patiënt er is, is het belangrijk dat je vraagt hoe het met de patiënt gaat, om te kijken of je daar eventueel de dialysebehandeling op moet aanpassen.
Voordat je begint met de dialyse is het belangrijk om onder andere de bloeddruk te meten. Wanneer de patiënt de dialyse al begint met een lage bloeddruk en er daarbij veel vocht onttrokken moet worden (UF), is het erg belangrijk om naast de bloeddruk ook ook de BVM (bloed volume meting) goed in de gaten te houden en tijdig acties te ondernemen. Om het streefgewicht te bereiken wordt er tijdens de dialyse in korte tijd veel vocht onttrokken, hierdoor ontstaat een lager bloedvolume waarbij refill noodzakelijk is. De BVM meting is gebaseerd op de meting van het hematocriet, wat iets zegt over de indikking van het bloed.
Tijdens de dialyse let je op verschillende waarden, waaronder de bloeddruk, BVM, arteriële en veneuze druk en het lichamelijk welbevinden van de patiënt. Daarnaast geeft de dialysemachine tijdig een alarm aan wanneer hij iets opmerkt. Bijvoorbeeld een TMP (Trans Membrane Pressure) alarm, TMP zegt iets over de druk van het bloed in de kunstnier en de dialysaatdruk.
Een dialyse duurt gemiddeld 3 á 4 uur lang, sommige mensen dialyseren zelfs 5 uur overdag. Gemiddeld komen patiënten 3 á 4 keer per week op de dialyse waarbij ze dan gemiddeld 3 uur dialyseren, maar dat kan ook oplopen naar 5 uur.
Vaak moeten mensen langer dialyseren wanneer hun bloeduitslagen niet goed zijn, bijvoorbeeld een hoog kaliumgehalte maar het kan ook zijn dat er veel vocht onttrokken moet worden. Dan heb je meer tijd nodig, want dat lukt dan niet in 3 uur. Of het kan dan zo zijn dat de patiënt extra moet komen.
Ook heb je daarnaast nachtdialyse van 6 á 8 uur. Nacht dialyse wordt ook in ziekenhuizen/centra’s uitgevoerd, zo’n 3 á 4 keer per week. Sommige patiënten dialyseren thuis, daar zitten wel strenge eisen aan verbonden. In het ziekenhuis waar ik werk voeren we geen nacht dialyse uit.
Wanneer de nieren nog maar voor 10% werken, is dialyse of niertransplantatie noodzakelijk
Wat zijn de behandelmogelijkheden voor nierpatiënten, naast dialyseren?
Wanneer er geconstateerd wordt dat de patiënt zijn/haar nierfunctie verslechtert, wordt dit eerst behandeld met medicatie en leefstijladviezen om de achteruitgang van de nierfunctie af te remmen. Wanneer de nieren nog maar voor 10% werken, is dialyse of niertransplantatie noodzakelijk.
Wanneer de patiënt een potentiële transplantatie patiënt is, moet hij/zij eerst door een strenge selectieprocedure. De patiënt moet medische onderzoeken ondergaan om te bepalen of hij/zij lichamelijk in staat is om de ingreep en revalidatie te doorstaan.
De onderzoeken die uitgevoerd worden zijn:
– Onderzoek van hart en bloedvaten
– Onderzoek van het darmstelsel
– Bepaling van weefseltype (om de risico’s op afstoting te beperken)
– Onderzoek van blaas en de urineleiders doormiddel van een echografie
– Gynaecologisch onderzoek
– Opsporing van infectiehaarden bij tanden, tandvlees, in dikke darm en in het bloed (om risico op infecties uit te sluiten)
De patiënt mag geen bijkomende ernstige gezondheidsproblemen hebben en eventuele infecties moeten eerst behandeld worden.
