In de media gaat veel (des)informatie rond over anticonceptie. In onderzoek van Rutgers (expertisecentrum seksualiteit), bleek dat 41% van de vrouwen die een abortus onderging geen anticonceptie gebruikte. Alleen wordt mijn inziens niet (genoeg) gekeken naar de onderliggende problematiek: volledige, begrijpelijke en betrouwbare informatie.
De laatste tijd gaat er veel rond over anticonceptie. Zo is er in onderzoek van Rutgers naar buiten gekomen dat 41% van de vrouwen die een abortus onderging geen anticonceptie gebruikte.
Er gaat de laatste tijd veel desinformatie rond, een factor die hier hoogstwaarschijnlijk aan bijdraagt. Iets waar nu, gelukkig en hard nodig, wel een tegengeluid van medisch professionals op komt, zoals (huis)artsen.
MediViews ben ik gestart om beide kanten van de zorg te belichten: zowel de kant van de medisch professional/ medische wereld als de kant van de patiënt.
Vandaag wil ik de kant van de ‘patiënt’, de vrouw, belichten.
Stoppen met hormonale anticonceptie
Op social media zie je een ’trend’ waarbij vrouwen stoppen met het gebruik van hormonale anticonceptie, zoals de pil. Dit omdat vrouwen bijvoorbeeld geen hormonen meer in hun lichaam willen en/of last hebben van bijwerkingen.
Een deel van deze vrouwen kozen hierna voor ‘natuurlijke anticonceptie methoden’, voorbeelden hiervan zijn onder andere het bijhouden van de cyclus via een app, het meten van de temperatuur en/of het kijken naar het cervixslijm.
Deze natuurlijke anticonceptie methoden zijn minder betrouwbaar (een combinatie van methoden zorgt wel voor een betere betrouwbaarheid, dan kiezen voor maar één methode). Ik zal hier in een later artikel verder op in gaan.
(Sociale) media
Mijn inziens worden worden voornamelijk de extreme en negatieve gevallen weergegeven in de (sociale) media, zoals nu in het onderzoek van Rutgers, maar wordt niet (genoeg) gekeken naar de onderliggende problematiek: volledige, begrijpelijke en betrouwbare informatie. Hierdoor kunnen vrouwen niet weloverwogen genoeg een keuze voor zichzelf maken. Mijn inziens is ook dit een groot onderdeel van het probleem en (mede) de reden dat vrouwen kiezen voor minder betrouwbare methoden.
Zo zijn er veel gevallen – meer dan de gewone vrouw weet denk ik – waarbij bepaalde anticonceptie wordt afgeraden of minder geschikt is. Denk hierbij aan eigen medische aandoeningen of situaties (zowel eigen als familiair), zoals migraine met aura, roken of een vergrote kans op hart- en vaatziekten.
Thuisarts
Door veel huisartsen en andere zorgverleners wordt vaak verwezen naar Thuisarts. Een platform met begrijpbare informatie, gemaakt door (huis)artsen. Helaas biedt mijn inziens ook dit platform niet alle benodigde informatie om een weloverwogen beslissing te nemen als vrouw.
‘Minder geschikt als’
Op Thuisarts wordt de term ‘minder geschikt als’ gebruikt. Een vage term. Wordt hiermee bedoeld het niet wordt geadviseerd (en waarom dan?) of dat hierbij eigenlijk sprake is van een zogenaamde ‘contra-indicatie’, dus echt wordt afgeraden.
Voorbeeld 1:
De (combinatie)pil wordt op Thuisarts bestempeld als ‘minder geschikt’ bij migraine met aura, omdat dit een vergrote kans op een beroerte geeft. Maar hoe groot die kans is, is niet te vinden op Thuisarts. Stel dat de kans verdubbelt: dan is het nogal een verschil of dat van 0,1% naar 0,2% (van heel klein naar heel klein) of van 10% naar 20% is*.
Tevens heb ik een bijsluiter van een combinatiepil waarin onder het kopje ‘Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?’ staat:
‘U heeft een bepaalde vorm van migraine (met zogenaamde focale neurologische symptomen) of heeft dit in het verleden gehad.’
Hiermee wordt dus migraine met aura bedoeld. Nu snap ik dat een bijsluiter alles moet indekken, maar zoiets staat er niet voor niets in, lijkt mij.
*: een goed voorbeeld gaf wetenschapsjournalist Adriaan ter Braak in het programma ‘Gezond of gelul’ van BNNVARA. Het ging hier om de bijwerkingen van de pil. Hierin benoemt hij dat kans op borstkanker stijgt met 20% bij gebruik van de pil. Zo lijkt dat heel veel, maar in werkelijkheid stijgt die kans bij een gezonde vrouw van rond de 25 jaar van 0,020% naar 0,024% – van heel klein naar heel klein dus. Dit is wel cruciale informatie om een weloverwogen beslissing te (kunnen) maken.
*: ook huisarts Jojanneke Kant, beter bekend als ‘de vragen dokter’, deelde over het risico van borstkanker bij het gebruik van de pil. Zij stelde dat de ontwikkeling van borstkanker veroorzaakt door de pil voorkomt bij +/- 1 op de 10.000 vrouwen. Een kleine kans dus, maar ook cruciale informatie om transparant te zijn over de mogelijke bijwerkingen én vrouwen wellicht gerust te stellen.
Nu staat er op Thuisarts: “De kans op borstkanker is bij pilgebruik licht verhoogd, maar bij vrouwen onder de 35 jaar nog steeds heel klein”. Ik vind ‘licht verhoogd’ een vage term. Ik heb dan liever cijfers, zoals Adriaan en Jojanneke dat deelden.
Voorbeeld 2:
De pil is (onder andere) ‘minder geschikt als’ hart- en vaatziekten voorkomen in de familie, borstkanker voorkomt in de familie en/of de ouders, broers of zussen jonger dan 60 jaar hart- en vaatziekten hebben gehad. Deze drie punten heb ik niet voor niets uitgelicht, het zijn namelijk nog meer punten, maar deze zijn bij mij van toepassing.
De term ‘familie’ vind ik ook onduidelijk. Want wat geldt hierbij als ‘risicovolle familie’? Mijn tante (de zus van mijn vader) en een tante van mijn moeder hebben borstkanker gehad. Een tante van mijn moeder is natuurlijk al verdere en wellicht dus minder ‘risicovolle familie’ dan mijn tante.
Disclaimer:
In mijn voorbeelden ben ik alleen ingegaan op de pil, omdat dit nog steeds de meest gebruikte vorm van anticonceptie is en hier daarom ook de meeste (mis)informatie over te vinden is. Daarnaast zou het artikel te lang worden als ik op alle anticonceptiemethoden moet uitwijden.
Conclusie
Naar mijn idee moet er meer aandacht komen voor een persoonlijk advies voor elke vrouw. Iets dat als het goed is gebeurt in de spreekkamer bij de huisarts, maar helaas niet altijd. Daarnaast heeft een huisarts vaak maar tien minuten en wordt er daarom ook vaak verwezen naar sites als Thuisarts, maar hier staat dan weer niet de volledige informatie op om tot een weloverwogen beslissing te komen. Daarnaast wordt door sommige huisartsen snel de pil voorgeschreven, zonder goed overleg en/of zonder de voorgeschiedenis en situatie te bespreken.
Ook in het onderwijs zou hier meer les over gegeven moeten worden. Dingen als de menstruatiecyclus worden wel besproken, maar veel vrouwen (en ook mannen) weten niet welke factoren hier invloed op hebben. De verschillende anticonceptiemethoden worden, zo ver ik weet, niet behandeld.
Eigen ervaring
Een aantal maanden geleden ben ik nogmaals naar de huisarts gegaan met klachten. Zij adviseerde toen de pil, terwijl ik kort hiervoor bij haar op spreekuur kwam met migraine met aura.. Nu ik ouder ben en (toevallig) meer kennis heb over anticonceptie, ging bij thuiskomst gelijk een lichtje branden. Ik heb netjes de bijsluiter gecheckt waarbij wordt afgeraden de pil te gebruiken bij migraine met aura, zoals in voorbeeld 1 benoemd.
De meesten nemen aan dat wat de huisarts vertelt de (volledige) waarheid is, waaronder ikzelf. Na dit incident ben ik best geschrokken. Wat de daadwerkelijke kans op een beroerte normaliter is en wat deze zou zijn bij het gebruiken van de pil weet ik niet – en is ook niet terug te vinden op Thuisarts. Maar het is voor mij een risico dat ik niet wil en hoef te lopen. In zo’n situatie is er, gelukkig, genoeg andere keuze. Maar dan moet dit wel zorgvuldig behandeld worden in de spreekkamer, en daarbuiten. Dat dit nog niet (genoeg) gebeurt, baart mij zorgen.
Mijn oproep: zorg voor volledige, begrijpelijke en betrouwbare over anticonceptie.
TIP:
Ik heb een reeks artikelen geschreven over hormonale anticonceptie (in samenwerking met professionals), deze kan je hier lezen.
Er komt nog een reeks met anticonceptie zonder hormonen en ook de ‘natuurlijke anticonceptie’ zal aan bod komen. Houd hiervoor mijn site en Instagram in de gaten!
Klik hier voor de desbetreffende pagina van Thuisarts.
