Marieke Poelmann is schrijfster, journalist en zelf moeder na een icsi traject, met een tweede op komst. In 2022 kwam haar boek ‘Een eiland in de tijd’ uit over de impact van ongewenste kinderloosheid. Dit jaar kwam haar boek ‘Wonderkind verwacht’ uit, een boek over zwangerschap na een medisch traject.
Ongeveer 1 op de 6 mensen wereldwijd krijgt te maken met vruchtbaarheidsproblemen. Door PCOS was jij ook een van hen. Hoe verliep dit proces?
Het heeft vijf jaar geduurd voordat ik in verwachting was van onze zoon Bern (bijna 2). Dat komt omdat ik PCOS heb, een hormoonafwijking waarbij er in mijn geval bijna nooit een eisprong plaatsvindt en de menstruatiecyclus erg lang duurt (bij mij 40 – 120 dagen).
In vijf jaar heb ik een lange medische weg afgelegd die bij PCOS meestal begint met ovulatie-inductie door middel van medicijnen (eerst Clomid, daarna Letrozol). Toen dat niet werkte, ging ik over op IUI: inseminatie, waarbij mijn cyclus werd gestimuleerd met injecties (Gonal-F en Ovitrelle). Na zes onsuccesvolle IUI behandelingen mochten mijn man en ik over op icsi: een vorm van ivf waarbij de zaadcel in de eicel wordt geinjecteerd in het laboratorium met als doel een embryo te doen ontstaan dat vervolgens kan worden teruggeplaatst in de baarmoeder. Bij de vierde terugplaatsing was het raak en was ik doorgaand zwanger.
Voor ons tweede kindje duurde het proces van wens tot zwangerschap zeven maanden – flink wat tijdswinst dus, maar dat komt vooral omdat we bij het ‘eindstation’ icsi mochten instappen en niet helemaal van vooraf aan hoefden te beginnen. We hadden nog twee ingevroren embryo’s over van dezelfde lichting als Bern, maar helaas nestelde eentje niet in en ontdooide het andere niet goed. Er was dus een hele nieuwe punctie nodig, waar tot onze teleurstelling maar één embryo uit voort kwam. Wonder boven wonder trappelt dat embryo nu rond in mijn buik als een bijna volgroeide baby.
De angst dat er alsnog iets mis zal gaan, blijft vaak nog lang in de zwangerschap doorwerken en het vertrouwen dat je uiteindelijk een gezond kindje in je armen zult houden, moet enorm groeien
Recent kwam je boek ‘Wonderkind verwacht’ uit. Een boek dat is gericht op een groep die vrij onzichtbaar is: de zwangeren na een medisch zwangerschapstraject. Waarom juist hen?
Vanwege de reden die je zelf ook al noemt in je vraag: het is een vrij onzichtbare groep, maar wel een met flinke uitdagingen die invloed hebben op de gezondheid van moeder en kind. Ook is het een groep die flink toeneemt, vrijwel elke vruchtbaarheidskliniek heeft een wachtlijst. In 2019 bleek uit onderzoek dat 1 op de 40 kinderen is geboren uit ivf of icsi, dat aantal ligt inmiddels hoger, en is ook hoger als je alle kinderen meerekent die dankzij andere vruchtbaarheidsbehandelingen dan ivf zijn geboren.
Wat er anders is als je zwanger bent na een traject, is het feit dat je vaak jarenlang aan de verkeerde kant van de statistieken hebt gestaan. Je was verminderd vruchtbaar en had teleurstelling na teleurstelling te verwerken, dan is het moeilijk te geloven dat ineens alles goed zal verlopen zodra je een positieve test in handen hebt. De angst dat er alsnog iets mis zal gaan, blijft vaak nog lang in de zwangerschap doorwerken en het vertrouwen dat je uiteindelijk een gezond kindje in je armen zult houden, moet enorm groeien. Mijn boek helpt daarbij door een invoelende toon aan te slaan en oog te hebben voor grote mentale stappen als een eerste echo, de levensvatbaarheidsgrens, maar ook dingen als: durf je al iets te kopen voor de baby, en hoe regel je zaken als kraamzorg of bereid je je voor op je bevalling als je daar eigenlijk nog niet helemaal aan toe bent.
Voor het boek sprak ik met acht lotgenoten en acht deskundigen. Een van de experts, psycholoog en docent verloskunde academie Catja Warmelink, deed onderzoek naar deze groep zwangeren. Daaruit blijkt dat vrouwen die zwanger zijn na een traject hun fysieke of mentale klachten tijdens een zwangerschap vaak voor zichzelf houden. Ze hebben namelijk het idee dat ze ‘extra’ blij en dankbaar moeten zijn dat ze zwanger zijn, en daarom spreken ze zich niet uit, ook niet naar hun verloskundige of arts. Dat kan negatieve gevolgen hebben voor hun eigen gezondheid, en die van hun kindje. Daarom is het zo belangrijk dat deze groep zich gezien en gehoord voelt.
De stap van het ziekenhuis met witte jassen en tl-verlichting naar de verloskundigenpraktijk met slingers en foto’s van blije baby’s, is enorm groot
Een positieve zwangerschapstest is natuurlijk iets heel moois en bijzonders, maar vooral met een medische achtergrond en een fertiliteitstraject, begint dan ook een hele spannend tijd. Hoe heb je dit zelf ervaren?
Zelf heb ik het als een angstige en verwarrende tijd ervaren. En dat zag ik niet aankomen. In al die jaren dat ik alleen maar kon dromen van zwanger zijn, dacht ik dat alles vanzelf goed zou voelen als ik maar eindelijk een kindje in mijn buik mocht dragen. Ik dacht dat ik alleen maar blij en opgelucht zou zijn zodra ik een positieve test in handen had. De realiteit bleek een stuk weerbarstiger en gelaagder. De angst verlegde zich van echo naar echo en na al het slechte nieuws van jaren teleurstelling kon ik maar moeilijk vertrouwen hebben in een goede afloop. Tot ik mijn zoon in mijn armen hield, ben ik bang gebleven dat er alsnog iets mis zou gaan. Daarbij speelden ook de herinnering aan eerdere vroege miskramen een rol.
In mijn huidige zwangerschap is de angst iets minder scherp, maar zeker niet afwezig. En nog steeds betrap ik mezelf erop dat ik bij het vermelden van mijn uitgerekende datum toevoeg: “als alles goed gaat”. De stap van het ziekenhuis met witte jassen en tl-verlichting naar de verloskundigenpraktijk met slingers en foto’s van blije baby’s, is enorm groot. Mijn boek probeert een brug te slaan tussen die twee werelden.
Ik hoop dat ze zich gezien en gesteund voelen en meer vertrouwen krijgen in hun zwangerschap
Wat kunnen zwangeren na een medisch zwangerschapstraject verwachten van je boek?
Mijn boek is er primair voor alle vrouwen die zwanger zijn na een medisch traject: van ovulatie-inductie tot ivf, icsi, PGT of donormateriaal. Ik hoop dat ze zich gezien en gesteund voelen en meer vertrouwen krijgen in hun zwangerschap. Het boek bestaat uit drie delen: een overzicht van alle zwangerschapsweken en wat je kunt verwachten qua lichamelijke veranderingen en groei en ontwikkeling van de baby, met een speciale gevoeligheid voor de specifieke uitdagingen waar je mee te maken hebt na een traject.
Ook staan er interviews met experts in het boek: van embryoloog tot miskraamdeskundige. Deze experts geven antwoorden op zoveel mogelijk vragen die overblijven als je zwanger bent na een fertiliteitstraject, zoals: is mijn kind anders dan andere kinderen door de manier waarop het is verwekt? Of: waarom nestelt het ene embryo wel in, en het andere niet? Maar ook: hoe draag je het verdriet om de kindjes die er niet kwamen naast het kindje in je buik?
Tot slot bevat het boek interviews met lotgenoten: vrouwen die net als ik een medische weg hebben afgelegd naar het moederschap. Daarbij komen meerdere aandoeningen aan bod zoals PCOS, endometriose en vervroegde overgang. Ook heb ik geprobeerd zoveel mogelijk leefsituaties in beeld te brengen: van klassieke heterokoppels tot alleenstaand moederschap, en van een lesbisch koppel tot heterokoppels met donorzaad of donoreitjes.
Verder is mijn boek relevant voor zorgprofessionals. Zoals gezegd is deze groep zwangeren relatief onzichtbaar en spreken zij zich niet zo snel uit omdat ze het idee hebben extra dankbaar te moeten zijn. Het is van belang dat huisartsen, verloskundigen, echoscopisten, fysiotherapeuten, kraamverzorgenden, gynaecologen en doula’s er weet van hebben dat deze groep bestaat en wat hun uitdagingen zijn, dan kunnen zij hen beter helpen. Die hulp hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn: een luisterend oor is fijn, doorvragen is belangrijk, en het aanbieden van extra controles of echo’s kan al een wereld van verschil maken.
Ik heb me laten leiden door mijn eigen vragen en nieuwsgierigheid
Voor het schrijven van het boek ben je in gesprek gegaan met mensen in een soortgelijke situatie en deskundigen. Ik kan me voorstellen dat dit jou ook persoonlijk raakte en herinneringen weer naar bovenkwamen. Was het voor jou emotioneel of kon je alles hierdoor ook juist misschien een beetje verwerken?
Het proces van schrijven van dit boek omvatte voor mij twee jaar en twee zwangerschappen. Dat maakte dat ik nog helemaal ‘in de materie’ zat, het onderwerp heeft me eigenlijk nooit losgelaten en ik heb me laten leiden door mijn eigen vragen en nieuwsgierigheid. Zelfs toen ik eenmaal moeder was, voelde ik me nog steeds fertiliteitspatiënt en had ik nog veel vragen. Het was een opluchting en troost om die te kunnen stellen aan experts. Zo hielp het me enorm dat Math Pieters – klinisch embryoloog en hoofd van het laboratorium waar onze kinderen zijn ontstaan – zei dat hij het ivf/icsi-proces ziet als slechts een klein onderdeel in het proces, je eigen lijf doet de rest doet en daar mag je op vertrouwen.
De gesprekken met vrouwen zoals ik boden veel troost en herkenning aan beide kanten. Het gaf me een overweldigend en warm gevoel om te ervaren dat ik niet alleen stond, en dat vele dingen die ik dacht en voelde ook door hen zo ervaren werden. Ook vond ik het bijzonder om te beseffen hoeveel we er allemaal voor over hebben gehad om moeder te worden. Je kunt moederliefde al voelen voordat je daadwerkelijk een kind in je buik draag en bent dus bereid om daar bergen voor verzetten.
Een fertiliteitstraject grijpt in op zoveel aspecten van je leven en is ongelooflijk zwaar, je mag jezelf toestaan om dat ook zo te voelen
Een fertiliteitstraject is niet alleen fysiek zwaar, maar ook mentaal. Wat zou je vrouwen, maar ook mannen, in deze fase mee willen geven?
In de eerste plaats dat ze niet alleen zijn. Alles wat je denkt of voelt, hebben anderen ook al eens gedacht en gevoeld. Een fertiliteitstraject grijpt in op zoveel aspecten van je leven en is ongelooflijk zwaar, je mag jezelf toestaan om dat ook zo te voelen. Mij zul je niet zo snel horen zeggen: houd vol of houd hoop, want het allermoeilijkste aan een traject is nu juist dat je ongeacht je inzet geen enkele garantie hebt dat het ooit zal lukken. Daarom zeg ik: blijf zo dicht mogelijk bij jezelf. Zolang je hoop hebt, er niet aan onderdoor gaat, en steun kunt vinden bij je partner of anderen, dan is volhouden een optie, maar als het ten koste gaat van jezelf of je relatie, is het soms minstens zo moedig om te durven stoppen of een pauze in te lassen. Zorg vooral goed voor jezelf en elkaar.
TIP:
Ik mag twee exemplaren weggeven van het nieuwe boek, ‘wonderkind verwacht’. De winactie komt aanstaande maandag (9 juni) online op mijn Instagram account, dus houd deze goed in de gaten!
Foto: Latoya van der Meeren
