Er zijn veel verschillende anticonceptiemethoden. Zo heb je hormonale anticonceptiemiddelen, maar ook anticonceptiemiddelen zonder hormonen. Ook zijn er minder bekende/ gebruikelijke manieren van anticonceptie. In deze reeks behandel ik alle vormen van hormonale anticonceptie. In de eerste van deze reeks: de pil.
De pil is de meest bekende en gebruikte vorm van anticonceptie. In dit artikel behandel ik alle belangrijke punten over de pil.
Werking
In de pil, ook wel ‘combinatiepil’ genoemd, zitten 2 soorten hormonen; oestrogeen en progestageen.
De hormonen in de pil zorgen dat er géén eicel vrijkomt. Daarnaast zorgen ze er ook voor dat de baarmoederwand ongeschikt is voor het innestelen van een bevruchte eicel. Bovendien wordt het slijm in de baarmoederhals dikker, waardoor zaadcellen minder goed in de baarmoeder kunnen doordringen. Met deze drie effecten zorgt de pil ervoor dat je niet zwanger wordt.
Je moet de pil elke dag rond dezelfde tijd slikken. Na 3 weken (= 1 strip) is de stopweek, dan vindt er bloedverlies plaats.
Bij het starten van de pil begin je meestal op de eerste dag van de menstruatie. Dan ben je gelijk beschermt tegen zwangerschap.
Let op!
Als erg geen bloedverlies plaatsvindt in de stopweek, kan dit betekenen dat je zwanger bent. Doe dan een zwangerschapstest.
Invloed op de menstruatie
Het bloedverlies is minder en duurt korter, en vaak is er ook sprake van minder pijn. Dit is ook de reden dat de pil soms wordt aangeraden door de huisartsen aan meiden/ vrouwen die last hebben van hun menstruatie door veel bloedverlies en pijn.
De menstruatie kan worden uitgesteld door de pil door te slikken.
Let op!
Het doorslikken van de pil kan geen kwaad. Wel is er een kans op doorbraakbloedingen. Het altijd doorslikken van de pil wordt wel afgeraden bij vrouwen die geen menstruatie van zichzelf hebben. Hierbij kan je denken aan vrouwen met PCOS. Bij deze vrouwen wordt aangeraden minimaal 3-4 keer per jaar een stopweek te houden.
WIST JE DAT…
Als je de pil gebruikt, het bloed dat je verliest in de stopweek, geen echte menstruatie is?! Dit wordt ook wel onttrekkingsbloeding genoemd. In je stopweek wordt het overtollige slijmvlies wel uitgescheiden, maar omdat er geen eisprong is, is het geen echte menstruatie.
Bijwerkingen
Vooral de eerste 3 maanden: kleine kans op misselijkheid, hoofdpijn, gewichtstoename, pijnlijke borsten, somberheid, lager libido en licht bloedverlies op dagen dat je niet menstrueert (spotting). Deze klachten verdwijnen meestal als je de pil een paar maanden hebt geslikt.
Daarnaast geeft het gebruik van de pil iets meer kans op trombose, borstkanker en hart- en vaatziekten.
WIST JE DAT…
Je verschillende soorten combinatiepillen hebt?! Zo heb je bijvoorbeeld Microgynon 30, Yaz en Zoely. Mocht je een pil gebruiken en erg last hebben van een bepaalde bijwerking (hoofpijn bijvoorbeeld), kan het zijn dat je bij het gebruik van een andere pil minder last hebt hiervan.
Voor- en nadelen
+ Je weet wanneer je ongesteld wordt; in de stopweek.
+ Het bloedverlies is minder en duurt minder lang, en vaak is er ook sprake van minder pijn.
+ De menstruatie kan worden uitgesteld door de pil door te slikken (bijv fijn tijdens vakantie). Je kan de menstruatie één jaar uitstellen. Dit brengt geen gezondheidsrisico’s met zich mee. Hoe langer je de menstruatie uitstelt, hoe hoger de kans op tussentijds bloedverlies.
– De pil moet dagelijks, rond dezelfde tijd, ingenomen worden. Je moet deze dus altijd bij je hebben en niet vergeten.
– De betrouwbaarheid neemt af als je de pil vergeet, hebt overgegeven of diarree hebt gehad.
– De pil beschermt niet tegen SOA’s.
– Na het stoppen met de pil, kan het zijn dat de menstruatiecyclus een aantal maanden de tijd nodig heeft om weer (goed/ regelmatig) op gang te komen.
– Je behoudt niet je natuurlijke cyclus
Contra-indicaties
– Als je allergisch bent voor één of meerdere van de stoffen in de pil.
– Als je rookt en ouder bent dan 35 -> meer kans op hart- en vaatziekten.
– Als je diabetes hebt met steeds hoge bloedsuiker of gezondheidsproblemen.
– Als je migraine met aura hebt en rookt -> meer kans op beroerte.
– Als je trombose of longembolie hebt gehad of als dit in de eerstegraads familie (gezinsleden) voorkomt -> meer kans hierop.
– Als je een hartinfarct of beroerte hebt gehad, of een verhoogd risico hierop (roken, hoge bloeddruk, hoog cholesterol, overgewicht, ouders/broers/zussen jonger dan 60 hart- en vaatziekten hebben gehad) -> meer kans hierop.
– Als je borstkanker hebt of gehad hebt, borstkanker in je familie voorkomt, of als je een fout in gen BRCA1 of BRCA2 hebt en ouder bent dan 35.
– Als je een gastric-bypass operatie hebt gehad.
– Als je vaginaal bloedverlies hebt zonder duidelijke oorzaak.
– Als je menstruatie uitblijft en de oorzaak hiervan onbekend is.
– Als je hepatitis C hebt en hiervoor medicijnen met
– Als je een gezwel in de lever hebt (gehad).
– Als je een ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis) hebt of hebt gehad in het verleden.
– Als je een stollingsstoornis hebt (bijvoorbeeld proteïne-C-deficiëntie)
– Gebruik van bepaalde medicatie. Met sommige andere medicijnen samen werkt de pil namelijk minder goed. Dat geldt bijvoorbeeld voor sommige medicijnen tegen epilepsie. Ook Sint-janskruid, dat zonder recept te koop is, kan de werking van de pil verminderen. Je bent dan minder goed tegen zwangerschap beschermd. Vraag dus eerst advies aan je huisarts of apotheker voordat je de pil samen met andere middelen gebruikt.
Betrouwbaarheid
De kans op zwangerschap is minder dan 0,5% (5 op de 1000 vrouwen).
Kinderwens
Na het stoppen met de pil kan je kan direct bij de eerste eisprong bevrucht raken en zwanger worden.
WIST JE DAT…
Je gewoon, wanneer je wil, kan stoppen met de pil? Je hoeft niet af te bouwen en kan, bij bijvoorbeeld een kinderwens of overstap naar andere anticonceptie, stoppen.
Na bevalling
Als je alléén borstvoeding geeft (en dus geen flesvoeding) en nog niet ongesteld bent, ben je minder vruchtbaar. Dan is de kans dat je zwanger wordt klein. Belangrijk is dan dat het kind hierbij geen flesvoeding krijgt, de moeder niet mag kolven en er niet meer dan 6 uur tussen de voedingen zit.
Gebruik een voorbehoedmiddel als je zeker niet zwanger wil worden. Een condoom kun je al in de eerste weken gebruiken.
Bij borstvoeding kan na 6 weken begonnen worden met de pil.
Als er geen borstvoeding wordt gegeven, kan dit na 3 weken. Echter wordt aangeraden te wachten tot 6 weken na de bevalling, in verband met een verhoogd risico op trombose.
Bij borstvoeding wordt aangeraden om te kijken naar andere anticonceptiemethoden, zoals de minipil. Dit omdat oestrogeen, wat in de pil zit, de borstvoeding kan remmen. Daarnaast hebben vrouwen na de bevalling een verhoogd risico op trombose.
Over de andere anticonceptiemethoden komen later ook nog artikelen online!
Overgang
Je kan stoppen met de pil om te kijken of de menstruatie terugkomt. Je zou kunnen stoppen met de pil en kijken of je ongesteldheid terugkomt. Gebruik dan een ander voorbehoedmiddel als je niet zwanger wil worden, zoals een condoom. Als je een jaar niet meer ongesteld bent geworden, kun je stoppen met voorbehoedmiddelen.
Let op!
Het advies is om in ieder geval op je 52e te stoppen met het gebruik van de pil. Artsen raden af om de pil in de overgang te gebruiken.
Als je ouder wordt, heb je een grotere kans op trombose, hart- en vaatziekten en borstkanker. Dit risico wordt door de pil groter.
Kosten
De pil wordt tot je 21e vergoed vanuit de basisverzekering. Declaraties voor de pil worden wel verrekend met je eigen risico (vanaf 18 jaar).
Na je 21e moet je de pil zelf betalen. De kosten hiervan variëren tussen de €10-€80 per jaar, afhankelijk van het merk.
Let op:
Heb je een medische aandoening, zoals endometriose of menorragie (hevig bloedverlies), dan kan het zijn dat ook na je 21e jaar anticonceptie wordt vergoed. Overleg dit met je huisarts of apotheker.
Pil vergeten, overgegeven of diarree?
– Vergeten
Minder dan 12 uur na je vaste tijd van slikken: neem de pil alsnog zo snel mogelijk in. Neem de volgende pil op de normale tijd en ga door met de pilstrip. Dan blijf je tegen zwangerschap beschermd.
12 uur of langer na je vaste tijd van slikken: dan ben je minder goed beschermd. Lees dan hier wat je moet/ kan doen.
– Overgeven
Heb je overgegeven binnen 4 uur na het slikken van de pil? Neem dan een extra pil. Doe dit binnen 12 uur na je vaste tijd.
Ben je te laat? Of moet je steeds weer overgeven? Dan moet je hetzelfde doen als bij het vergeten van de pil. Klik hier.
Heb je overgegeven later dan 4 uur na het slikken van je pil? Dan hoef je niets te doen.
– Diarree
Heb je diarree (zo dun als water), dan nemen je darmen de pil minder goed op. Daardoor werkt de pil mogelijk minder goed. Dan moet je hetzelfde doen als bij het vergeten van de pil. Klik hier.
Ervaringen
Sanne (22): “Zelf zit ik nu al sinds mijn 14e aan de pil. Toen ik eenmaal ongesteld werd op mijn 13e, kreeg ik ontzettende pijn tijdens mijn ongesteld. Ik lag elke maand tijdens mijn menstruatie doodziek op bed. Denk hierbij aan veel overgeven, hevig transpireren en hevige buikkrampen. Omdat dit zo’n invloed had op mijn leven, ben ik naar de huisarts gegaan en begonnen met de pil, om te kijken of dit mijn menstruatie wat zou verminderen en hopelijk de pijn wat zou afzwakken.
Helaas merkte ik al snel dat ongeacht het gebruik van de pil, ik tijdens mijn menstruatie weer erge pijn kreeg. Ik ben toen bij een gynaecoloog geweest, die als advies gaf de pil door te gaan slikken. Hierdoor heb ik, tot op de dag van vandaag, niet meer die erge ongesteldheid pijn heb gehad.
Nu ik inmiddels wat ouder ben en eigenlijk al die tijd de pil heb doorgeslikt, ben ik sinds kort weer een stopweek gaan inlassen om te kijken of ik weer zo ziek zou gaan worden. Dit was even spannend, maar ik ervaar geen heftige pijnen meer! Zelf weet ik niet hoe dit komt, misschien ben ik er over heen gegroeid? In ieder geval ben ik opgelucht dat mijn ongesteldheid niet meer zo’n grote rol speelt in mijn leven. Mijn ervaring met de pil is eigenlijk verder altijd ook goed geweest; ik heb geen ‘diepe dalen’ of ‘mood swings’, die sommige vrouwen omschrijven.”
Laura (28): “Ik begon met de pil zo’n 12 jaar geleden, omdat ik graag beschermd wilde zijn tegen zwangerschap. Daarnaast vind ik het prettig dat ik ongeveer weet wanneer ik ongesteld moet worden. Echter werd ik een aantal maanden geleden niet meer ongesteld in mijn stopweek. Ik ben toen naar de huisarts gegaan en moest eerst even afwachten.
Een maand later heb ik er toch voor gekozen om te stoppen met de pil om mijn lichaam rust te geven van de hormonen. Daarnaast had ik last van stemmingswisselingen, wat misschien ook aan de pil kon liggen. Ik ben toen ongeveer 3 á 4 maanden gestopt waardoor mijn menstruatie ook weer opgang kwam.
Hierna ben ik weer begonnen met de pil. Ik miste vooral dat ik wist wanneer ik ongesteld kon worden en daarbij ook dat ik doormiddel van het doorslikken van de pil mijn menstruatie kon uitstellen. Ook had ik een reis geboekt met mijn vriend naar Sri Lanka en vond ik het wel prettig om niet steeds aan condooms te denken en daarbij dat ik eventueel mijn menstruatie kon overslaan.”
DISCLAIMER:
De informatie in dit artikel is puur informatief. Neem bij klachten, vragen of het inwinnen van medisch advies contact op met je eigen (huis)arts.
De medische informatie in dit artikel is gecontroleerd door:
Jojanneke Kant – huisarts
Nine Schierbeek – gynaecoloog in opleiding
Foto: freepick
