Als uitvaartondernemer verzorgt Anneloes het afscheid van overledenen. Ze zorgt er met de familie voor dat er een waardig afscheid plaatsvindt. Ze vertelt onder meer wat ze doet, hoe een traject verloopt en hoe het is om dagelijks met de dood te maken te hebben.
Hoe ben je uitvaartondernemer geworden?
Een tijdje wist ik niet goed wat ik nou echt wilde. Ik was werkzaam als operations manager bij een cosmetica bedrijf, maar dat was het niet voor de lange termijn. Ik ben toen met hulp van vrienden gaan zoeken naar waar ik goed in ben en wat ik belangrijk vind in mijn werk en vroeg hen een lijstje te maken met wat mijn sterke punten zijn en beroepen te noemen die zij bij mij vonden passen. Daaruit kwam veel hetzelfde naar voren en de suggestie uitvaartondernemer resoneerde direct bij mij.
Het was mij meteen al duidelijk dat ik voor mijzelf wilde beginnen. Ik hou van ondernemen en de vrijheid die ermee gepaard gaat. Daarnaast kon ik me niet goed vinden in de werkwijze van de grotere ondernemingen.
Tijdens de opleiding overleed mijn vader. Ik vroeg hem of hij wilde dat ik zijn afscheid zou begeleiden. Als ik dit kon, met mijn eigen emoties die erbij betrokken zouden zijn, dan kon ik het voor andere mensen ook, was mijn gedachte. Dus zo leidde ik als eerste afscheid het afscheid van mijn vader. Ik had het niet anders willen doen. Een mooi begin van een nieuw pad.
In mijn geval is mijn werk veelomvattend
Wat houdt het werk van een uitvaartondernemer in?
Hoe ver je gaat in de begeleiding verschilt per ondernemer. In mijn geval is mijn werk veelomvattend. Ik verzorg samen met een zorgteam (en indien gewenst samen met de nabestaanden) de overledene na overlijden, ben verantwoordelijk voor de reserveringen bij locaties, de catering, de muziek en het beeld, de rouwkaart en administratieve taken, zoals de aangifte van overlijden bij de gemeente. Ik ga soms met mensen mee een graf uitzoeken, regel een foto- of videograaf, staatsievervoer, controleer de opbaring, verzorg de bloemen, maak een draaiboek en leid de dag van de uitvaart. Na afloop help ik vaak met het uitzoeken van een grafsteen en/ of urn, assieraad enzovoort en monitor ik hoe het met mensen gaat en of zij nog verdere hulp nodig hebben, zoals bijvoorbeeld rouwtherapie.
Als ik niet bezig ben met een uitvaart, ben ik bezig met mijn website, promotie, nazorg, lezen over mijn werk, contact leggen met leveranciers, en het ‘leukste’ deel: een stuk boekhouding.
Hoe komt men bij je terecht?
Veel mensen komen via via bij mij terecht. Ze zien bij een ander afscheid hoe ik de familie begeleid en hoe het afscheid eruit ziet en voelen zich daar fijn bij of ze horen van families dat ze tevreden over me zijn.
Daarnaast komen mensen bij mij via mijn website en ook regelmatig via Instagram. Mijn pagina is voornamelijk om te inspireren, informeren en taboes rondom uitvaarten en de dood te doorbreken. Ik bied regelmatig de mogelijkheid om vragen te stellen in een online vragenuurtje via Instagram en dit levert een mooie interactie met volgers op.
Van overlijden tot het afscheid duurt maximaal 6 werkdagen
Hoe verloopt het traject en hoe lang duurt het?
Van overlijden tot het afscheid duurt maximaal 6 werkdagen. Dit is bij wet bepaald.
Maar vaak loopt de gehele begeleiding langer. Regelmatig nemen mensen contact op als ze weten dat ze komen te overlijden en bespreken we met elkaar hun wensen. Dit kan soms al jaren van te voren zijn. Ook zijn er mensen die helemaal niet ziek zijn, maar toch de mogelijkheden al willen onderzoeken en hun wensen vast willen leggen. Ik ga dan met ze in gesprek en samen noteren we wat bij hen past. Ook heb ik na afloop nog regelmatig contact met mensen.
En zijn daarin nog verschillen tussen een begrafenis en een crematie?
Hier zijn weinig verschillen in qua werkzaamheden voor mij. Behalve dat er bij een begrafenis een graf moet worden uitgezocht en de keuzes moeten worden gemaakt die daarbij horen, zoals wat voor graf het wordt, algemeen of particulier, een grafsteen of iets anders.
Voor de familie is er nog wel een wezenlijk verschil, want een begrafenis is duurder dan een crematie in verband met de kosten voor het graf.
Altijd neem ik de tijd na een afscheid om mijn hoofd leeg te maken
Welke emoties heb jezelf erbij? Het lijkt me moeilijk om je emoties onder controle te houden.
Ik word zeker geraakt tijdens mijn werk en ja, ik huil ook (een bescheiden traan, geen bakken hoor, dat komt thuis pas). Dit vind ik heel bijzonder. Ik heb nooit werk gehad waarbij ik emotioneel zo betrokken was en ook zo gegroeid ben. Ik weet goed onderscheid te maken tussen de emoties van een ander en mijn eigen emoties en als iets mij raakt onderzoek ik wat er bij mezelf zit dat op dat moment geraakt wordt. Altijd neem ik de tijd na een afscheid om mijn hoofd leeg te maken.
Dit jaar ben ik moeder geworden en ik ben benieuwd of dit mij qua emoties weer iets anders gaat brengen. Het begeleiden van het afscheid van een kindje zal nu denk ik veel meer en andere emoties bij mij oproepen dan eerder.
Tijdens mijn zwangerschap heb ik nog iemand mogen begeleiden die net zo lang zwanger was als ik, maar helaas afscheid moest nemen. Dit was ook onderzoeken voor mijzelf; hoe voelt dit? Maakt het mij misschien onzeker over mijn eigen zwangerschap? Maar gelukkig was dat niet het geval en vond ik het nog steeds alleen maar fijn en mooi dat ik een bijdrage mocht leveren in deze moeilijke fase.
Je kunt maar één keer afscheid nemen
Zijn er wel eens dingen waar je tegen aan loopt?
Zeker! Veelal onenigheid binnen families. Oud zeer dat naar boven komt. Helemaal niet gek overigens. Veel mensen schamen zich hiervoor, maar ik kijk er niet van op. Vaak hebben mensen de periode voorafgaand aan het overlijden minder goed geslapen, ze zijn moe, emotioneel, moeten ineens van alles gaan plannen met familieleden die ze normaal misschien eens per maand zien en waar ze nu elke dag mee samen zitten. Nogal logisch dat dit soms botst. Waar mogelijk help ik ze in gesprek te gaan en de neuzen dezelfde kant op te krijgen, zodat het voor iedereen een fijn afscheid wordt en waar begrip is voor het feit dat iedereen op zijn eigen moment en op zijn eigen manier afscheid neemt. Mijn streven is altijd dat iedereen aanwezig is en de gelegenheid krijgt om afscheid te nemen.
Soms zijn er mensen niet welkom op een uitvaart, maar ook daar is vaak een mouw aan te passen. En soms zullen we inderdaad mensen buiten moeten houden. Zo zijn er uitvaarten waar de pers graag bij aanwezig is, maar misschien niet gewenst, of waar politiebegeleiding noodzakelijk is.
Niet verzekerd gebeurt regelmatig. En gelukkig maar, want bij veel verzekeraars word je klemgezet. Het maakt namelijk niet uit hoe en waar je verzekerd bent, je hebt altijd de vrijheid om voor een andere uitvaartondernemer te kiezen. Altijd! Vaak willen verzekeraars je laten geloven dat je dan veel duurder uit bent. Maar als jij kiest voor een ondernemer die transparant werkt en inkoopprijzen rekent zonder commissie, dan ben je vaak zelfs goedkoper uit.
Mijn tip is om gewoon eens in gesprek te gaan. Laat je verzekeringsmaatschappij een offerte opstellen op basis van jouw wensen en maak ook een afspraak met één of meerdere zelfstandige uitvaartondernemers (vaak bieden zij kosteloos een kennismakingsgesprek). Leg de offertes eens naast elkaar.
Hiervoor is het ook prettig als je ruim van te voren begint met het oriënteren, zodat je niet moe en emotioneel bent en je de duurste kist en het duurste bloemstuk aan laat praten, maar scherp en creatief bent. Dit komt zowel het afscheid als je portemonnee ten goede. Maar de hoofdzaak blijft in mijn ogen kiezen voor diegene waarbij jij je het fijnst voelt. Je kunt maar één keer afscheid nemen.
Welke uitvaart of gebeurtenis is je het meeste bijgebleven?
Uit bijna elk afscheid is er wel een element of persoon die mij bijblijft. En sowieso de overledene. Ik kan je alle families die ik heb begeleid opnoemen en met veel mensen heb ik nog altijd fijn contact. Soms kom ik vroeg in beeld en plannen mensen hun afscheid met mij voordat ze overlijden. Dit kan soms bijzondere vriendschappen opleveren. Je komt zo snel tot de kern met elkaar en er is zulk intiem contact. Dit heb ik mogen ervaren en gaf voor mij zeker een extra laag aan het afscheid. Ook begeleid ik regelmatig vrienden bij het afscheid nemen van hun dierbaren. Zo lakte ik de nagels van de overleden moeder van een goede vriendin. Dit doet iets met je vriendschap. Het raakt mij ook persoonlijk, omdat het het verdriet is van iemand waar ik van houd.
Informeer je, wees kritisch en volg je gevoel!
Heb je nog tips voor mensen die een begrafenis moeten regelen?
Ja! Orienteer je! Bel een uitvaartondernemer om eens kennis te maken en te kijken hoe je je bij die persoon voelt. Deze persoon staat straks een week aan je zijde en zorgt voor jou en je overleden dierbare of voor de dierbaren die je achterlaat. Die persoon wil je blind kunnen vertrouwen, daar wil je je goed bij voelen en door gehoord en begrepen worden.
Ik heb meegemaakt dat mensen me belden terwijl ze al 2 dagen onderweg waren met een andere uitvaartondernemer. Maar het voelde niet goed. Zo moedig vond ik dit. En zo de goede beslissing. Denk alsjeblieft niet: “het zal wel zo horen” of “we doen het maar”, maar bel een ander en check of het inderdaad zo hoort, of het inderdaad zo duur is (vaak hoeft dit namelijk helemaal niet!) of niet mogelijk of verplicht is. Informeer je, wees kritisch en volg je gevoel!
Waar moeten mensen aan denken/ vergeten ze vaak?
Dat er veel meer bij komt kijken dan je denkt. Meerdere keren heb ik meegemaakt dat mensen enthousiast zeiden dat ze het afscheid al hadden voorbereid en dat betekende dan dat ze 3 muzieknummers hadden uitgezocht. Een prachtig begin, maar er is zoveel meer te beslissen en regelen. Een kaart (vergis je niet hoeveel tijd er gaat zitten in het zoeken naar en digitaliseren van adresboekjes!), locatie, bloemen, auto (of fiets), kist/mand/wade, speeches, foto’s, enzovoort. Daarom adviseer ik ook vaak om al in een eerder stadium contact op te nemen met een uitvaartondernemer en je eens te laten informeren.
En wat mensen vaak vergeten is dat alles mag. Bijna niks moet en al helemaal niks is gek. Het is jullie afscheid. Doe wat bij jullie past en waar jullie hart sneller van gaat kloppen. En zoek een uitvaartondernemer die hierin meegaat, die buiten de gebaande paden voor jullie zoekt en “dat kan niet” bestaat bijna niet. Dus als iemand je een ‘dat kan niet’ verkoopt, zoek dan gerust verder!
Het dagelijks bezig zijn met de dood zorgt er wel voor dat ik meer leef
Je bent elke dag bezig met overledenen. Ben je zelf wel eens bang voor de dood?
Ik ben niet bang voor de dood. Angst voor iets onvermijdelijks lijkt me niet dienend. Het dagelijks bezig zijn met de dood zorgt er wel voor dat ik meer leef. Ik zie mensen overlijden van mijn eigen leeftijd en jonger. Dat is een reality check. Hoe belangrijk is het nog dat mijn vriend de afwas niet gedaan heeft als ik net bij iemand vandaan kom die morgen komt te overlijden? Op dat moment kan ik me niet meer druk maken om kleine dingen.
De volgende dag krijgt hij echter gewoon weer op zin flikker. Ik ben ook maar een mens.
Mijn draaiboek ligt grotendeels klaar
In je werk zie je natuurlijk van alles. Mensen die het misschien wat simpeler of somberder regelen en anderen die juist het leven van de overledene vieren. Heb je zelf al een idee hoe je je eigen uitvaart zou willen?
Zeker, mijn draaiboek ligt grotendeels klaar. Met hierin uiteraard ruimte voor de wensen van de mensen die ik achterlaat.
Mijn wensen veranderen regelmatig. Nu ik een kindje heb, zou ik bijvoorbeeld misschien eerder voor begraven kiezen dan cremeren en vind ik het erg belangrijk dat hij actief betrokken wordt bij het afscheid en dat mijn afscheid wordt vastgelegd op beeld. Eerder vond ik dat minder belangrijk.
Daarnaast wil ik bijvoorbeeld graag live muziek. Dit heb ik meegemaakt op uitvaarten en maakt zoveel meer indruk dan het afspelen van een nummer. Live muziek heeft in mijn ogen echt een meerwaarde.
Wat gebeurt er met een overledene die geen nabestaanden heeft?
Als er niks bekend is, wordt er gecremeerd. Dit is namelijk de goedkoopste optie. Er wordt wel een waardig afscheid neergezet door een uitvaartondernemer die wordt ingeschakeld door de gemeente.
